百度 张天爱演绎春季T恤+外套搭配Look　　张天爱长款格子外套内搭字母LogoT恤，舒适的穿搭也不会显得乏味。

Leo XIV (2025)

Muqaddas Shahar Status Civitatis Vaticanae Stato della Città del Vaticano
Bayroq Gerb
Shior: Y'o`q
Madhiya: Inno e Marcia Pontificale (Hymn and Pontifical March)
Poytaxt	Vatikan Shahri
Rasmiy til(lar)	Italyancha
Hukumat	Teokratiya (Sancta Sedes)
? Davlat boshlig?i	Папа Франcис
? Davlat kotibi	Pietro Parolin
Mustaqillik (Italiyadan)
? Sana	11-fevral 1929
Maydon
? Butun	0.44 km2 (237-o?rin)
? Suv (%)	ahamiyatsiz
Aholi
? 2022-yilgi ro?yxat	860 (233-o?rin)
? Zichlik	2093/km2
YIM (XQT)	2005-yil ro?yxati
? Butun	AQSh$ mil.
? Jon boshiga	AQSh$0
Pul birligi	Yevro (EUR)
Vaqt mintaqasi	UTC+1
? Yoz (DST)	UTC+2
Qisqartma	VT
Telefon prefiksi	379, +39
Internet domeni	.va

Vatikan shahri, rasmiy nomi: Vatikan shahar-davlati (italyancha: Stato della Città del Vatikano; lotincha: Status Civitatis Vatikanae) – Italiya poytaxti Rimning g?arbiy qismidagi Monte-Vatikan tepaligida joylashgan mustaqil shahar-davlat. Katolik cherkovining siyosiy, ma?muriy va mafkuraviy markazi, uning boshlig?i – Rim papasi qarorgohi. Qariyb hamma tomoni tosh devor bilan o?ralgan. Maydoni – 0,44 km². Aholisi – 806 kishi (2022). Rasmiy tillari – lotin va italyan tillari.

Davlat tuzumi

Vatikan – cheklanmagan teokratik monarxiya. Konstitutsion hujjatlari 1929-yilda qabul qilingan. Davlat boshlig?i – Rim papasi. 1996-yil fevralda papa Ioan Pavel II tomonidan chiqarilgan yangi Konstitutsiyaga muvofiq, u, odatda, kardinallar orasidan yashirin ovoz berish orqali, ovozlarning uchdan ikki qismiga ega bo?lgan taqdirda, kardinallar hay?ati tomonidan umrbod saylanadi. Oliy qonun chiqaruvchi, ijrochi va sud hokimiyati papa qo?lida. Ayni vaqtda, u Rim katolik cherkovining ham boshlig?i hisoblanadi. Papa huzuridagi maslahat organi – kardinallar hay?ati cherkovning eng muhim ishlarini muhokama qilish va papani saylash uchun yig?ilib turadi. Rim papasi Ioann Pavel II (264-papa) 1978-yil 16-oktabrda saylangan. Bu kun Vatikanda milliy bayram sifatida nishonlanadi.

Italiya poytaxti Rim hududida joylashgan Vatikan eng kichik davlat bo?lishi bilan birgalikda, BMT va dunyo hamjamiyati tomonidan tan olingan holda, BMT ga a?zo bo?lmagan yagona davlatdir. Rim katolik cherkovining markazi bo?lgan bu davlat, Rimning ichida joylashganiga qaramay, huquqiy jihatdan mutlaqo mustaqildir. Hatto Italiyaga ham bo?ysinmaydi. Lekin, shunga qaramay, Italiyaning 300 mingga yaqin qo?shini va 50 ming nafar dengiz piyoda askarlaridan iborat armiyasi zimmasiga Vatikanni ham himoya qilish vazifasi yuklatilgan.

Tarixi

Ilk o?rta asr davrida Vatikan Rim papalarining turar joyi, 1377-yildan boshlab esa doimiy qarorgohi. VIII asrdan cherkov davlati sifatida mavjud. 1870-yilda Italiya birlashishi munosabati bilan Italiya qirolligi tarkibiga qo?shib olingan. 1929-yilda papa bilan Italiya hukumati o?rtasidagi Lateran bitimi natijasida Vatikan davlati qayta tiklandi va 1929-yil 11-fevralda mustaqil davlat sifatida tan olindi. Katolik cherkovining xalqaro markazi sifatida Vatikan dunyoning ko?pgina mamlakatlaridagi ijtimoiy turmushga ta?sir o?tkazadi. O?zbekiston Respublikasi bilan diplomatik munosabatlari 1992-yil 17-oktabrda o?rnatilgan.

Iqtisodiyoti. Davlat iqtisodiy negizini kapital mablag?lardan tushadigan daromadlar, milliy katolik cherkovlarning badallari, dindorlarning ehsonlari tashkil qiladi. Vatikan— dunyoning yirik sanoat-moliya monopoliyalaridan biri (uning oltin va valyuta bisoti 12 mlrd. AQSH dollaridan ortiq, deb taxmin qilinadi). O?zining moliyaviy, iqtisodiy operatsiyalari va ishonchli vakillari orqali qudratli xalqaro korporatsiyalar, banklar bilan uzviy bog?langan. Vatikan bir qancha kompaniya va banklar aksiyasiga ega. Italiya, Buyuk Britaniya, Shveysariya, Fransiya, Ispaniya, shuningdek, AQSH va Lotin Amerikasi mamlakatlaridagi sanoat tarmoqlari korxonalariga qo?yilgan sarmoyadan katta foyda olib turadi. Italiya, Germaniya, Ispaniya va boshqa mamlakatlarda katta yer maydonlariga ega. Xorijiy sayyohlik va pochta markalari chiqarish, suvenirlar sotish ham ko?p daromad keltiradi. Pul birligi – italyan lirasi; numizmatlar uchun Vatikan lirasi ham zarb etiladi.

Matbuoti. Vatikanning rasmiy nashrlari: ?Akta apostolike sedis“ (?Havoriy arsh hujjatlari“, oylik byulleten, 1909-yildan), ?Annuario Pontifichio“ (?Papa yilnomasi“, yillik ma?lumotnoma), ?Osservatore della domenika“ (?Yakshanbalik sharh“, katoliklar uchun haftanoma), ?Osservatore romano“ (?Rim sharhlovchisi“, kundalik gazeta, 1861-yildan). Shuningdek italyan, fransuz, ispan, portugal, nemis, ingliz tillarida haftalik nashrlari mavjud. ?Adjensia Internatsionale Fides“ Vatikan agentligi 1926-yilda tashkil etilgan. Vatikan radiosiga 1931-yil 12-fevralda asos solingan, 1957-yilda qayta tashkil etilgan. ?Chentro Televizivo Vatikane“ – Vatikan televizion markazi 1983-yilda barpo etilgan.

Me?morligi

Ilk o?rta asrlarda vujudga kela boshlagan Vatikan ma?muriy majmuasiga XV — XVI asrlarda yaratilgan ko?pdan ko?p inshootlarni o?z ichiga oluvchi Vatikan saroy ansambli (mayd. 55 ming m2) kiradi. O?z navbatida ansambl devorlari B. Mikelanjelo, P. Perujino, S. Bottichelli, D. Girlandayo ishlagan rasmlar bilan bezatilgan Sikstin kapellasi, Beato Anjeliko ishlagan rasmlar bilan bezatilgan Nikolay V kapellasi, Rafael mo?yqalami sayqal bergan peshayvonlar va zallar, Uyg?onish davri uslubidagi ichki hovlilar (me?mor D. Bramante), barokko uslubidagi darvozaxona (me?mor L. Bernini), shuningdek, ko?zni qamashtiradigan kutubxona, badiiy muzeylar va boshqalardan iborat. Vatikan bog?larida Piy IV kazinosi, Vatikan pinakotekasi (XVII asrgacha bo?lgan italyan rassomlari asarlari to?plami) binosi va boshqalar bor. Vatikan majmuasiga Avliyo Pyotr sobori (me?morlar D. Bramante, Mikelanjelo, K. Maderna va boshqa), Navon maydonidagi qator kolonnalar (me?mor L. Bernnni) qo?shilib ketgan.

Havolalar

• Rasmiy sayti