党内监督必须突出党的领导机关和“关键少数”
Т?омас Море | |
---|---|
![]() | |
Таваллуди | 7-март 1478-йил |
Вафоти |
6-июл 1535-йил (57 ёшда) |
Ижод ?илган тиллари | Инглиз тили, Лотин тили, ?адимги юнон тили ва Италян тили |
Фу?аролиги | Кингдом оф Энгланд |
Жанр | фантастика ва сатира |
Т?омас Море (1478-йил 7-феврал — 1535-йил 6-июл), католик черковида Авлиё Т?омас Море номи билан ?урматга сазовор б?лган[1][2] инглиз ?у?у?шуноси, судя,[3] ижтимоий файласуф, ёзувчи, давлат арбоби ва Уй?ониш даврининг тани?ли гуманисти. У, ?енри ВИИИ даврида 1529-йил октабрдан 1532-йил майгача Англиянинг Олий Лорд Канслери лавозимида ишлаган[4] У 1516-йилда нашр этилган[5] " Утопиа " асарини ёзган, асарда хаёлий орол давлатининг сиёсий тизими тасвирланган.
У Мартин Лут?ер, ?улдрич Цwингли, Ж?он Cалвин ва Wиллиам Тйндале ило?иётига ?арши полемикаларни й?налтириб, протестант исло?отига к?про? ?арши чи?ади. Бундан таш?ари, ?енри ВИИИ нинг католик черковдан ажралишига ?арши б?либ, ?енрини Англия черковининг олий ра?бари сифатида тан олишдан бош тортади ва унинг Арагонлик Cат?ерине билан нико?ини бекор ?илади. Ра?барлик ?асамёдини ?абул ?илишдан бош тортгач, у хиёнатда айбланиб, ?атл этилади. ?атл пайтида у : ?Мен шо?нинг яхши хизматкори ва Худонинг биринчи хизматкори сифатида ?ламан“ деган эди.
Папа Пиус ХИ Морени 1935-йилда ша?ид сифатида канонизация ?илди. Рим папаси Иоанн Павел ИИ уни 2000-йилда давлат ва сиёсат арбобларининг авлиёси деб эълон ?илди.[6][7][8]
Ёшлик давр
[edit | edit source]1478-йил 7-февралда Лондон ша?ридаги Милк к?часида ту?илган Т?омас Море муваффа?иятли адвокат ва кейинчалик судя б?лган Жо?н Море[9][3] ва унинг рафи?аси Агнеснинг ??ли эди. У олти фарзанднинг иккинчиси эди. Море Лондоннинг энг яхши мактабларидан бири ?исобланган Авлиё Энтони мактабида та?сил олган.[10][11] С?нг, 1490-йилдан 1492-йилгача Кантербери архиепископи ва Англия лорд канслери Жо?н Мортонга уй пажи сифатида хизмат ?илди.[12] :хви
Ёш Море ?а?ида ю?ори фикрда б?лган Мортон " Янги ?рганиш " ни (кейинчалик ?гуманизм“ ёки ?Лондон гуманизми“ деб номланувчи стипендия) иштиё? билан ??ллаб-?увватлади. Моренинг катта сало?иятга эга эканлигига ишонган Мортон уни Оксфорд университетида ??ишга номзод ?илиб к?рсатди.[13] :38
Море 1492-йилда Оксфордда ??ишни бошлади ва классик таълим олди. То?мас Линаcре ва Wиллиам Гроcйннинг ??л остида та?сил олиб, лотин ва юнон тилларини яхши ?рганди. Море отасининг талаби билан Лондондаги Ню-Инн, Канцелярия ме?монхоналаридан бирида юридик таълимни бошлаш учун.[12] :хвии[14] Оксфордда атиги икки йил ??иб с?нг уни тарк этди.1496-йилда Море Cоурт ме?мон?оналаридан бири б?лган Линколнъс Инн да талаба б?лди.
Диний ?аёти
[edit | edit source]Унинг д?сти, Роттердамлик ило?иёц?унос Десидериус Эрасмуснинг с?зларига к?ра, Море бир ва?тлар ро?иб б?лиш учун юридик карерасини тарк этишни жиддий ?йлаган.[15][16] 1503-1504-йилларда Море Лондон деворлари таш?арисидаги Картезан монастири я?инида яшаб, ро?ибларнинг диний фаолиятларида ?атнашган. Гарчи у уларнинг та?водорлигига ?ойил ?олган б?лса-да, Море охир-о?ибат олдинги ?олатига ?айтишга ?арор ?илди ва 1504-йилда парламентга сайланди ва кейинги йили оила ?урди.[12] :ххи
Умрининг ?олган ?исмида к?про? зо?идлик амалиётлари билан давом эттирди.[12] :ххиАвлиё Френсиснинг Учинчи Ордени анъанаси Морени авлиёлар та?вимида ушбу орденнинг аъзоси сифатида шарафлайди.[17]
Оилавий ?аёти
[edit | edit source]
Море 1505-йилда Жане Cолтга уйланди. ?ша йили у Лондон, Сент-Стивен Уолбрук черкови, Баклерсберидаги Олд Барж деб номланувчи уйнинг бир ?исмини ижарага олди. Саккиз йил ?тгач, у уйнинг ?олган ?исмини эгаллади ва 1525-йилда ?Челси“га к?чиб ?тгунга ?адар у ерда деярли 20 йил яшади[13] :118;271[18][19] Эрасмуснинг хабар беришича, Море ёш хотинига хотини уйда илгари олганидан к?ра яхширо? таълим беришни хо?лаган ва унга муси?а ва адабиётдан дарс берган.[13] :119Эр-хотиннинг т?рт фарзанди бор эди: Маргарет, Элизабет?, Cиcелй ва Жо?н. Жане 1511-йилда вафот этди[13] :132
30 кун ичида ?д?стларнинг масла?атларига ?арамасдан“ Море ?зининг кенг доирасидаги д?стлари орасида муносиб аёллардан бирига уйланди.[20][21] У бева ?олган Алиcе Миддлетонни р?з?орга бошчилик ?илиш ва кичик болаларига ?амх?рлик ?илиш учун танлади.[22] Нико?нинг тезлиги шунчалик ?айриоддий эдики, Море нико?ни та?и?лаш ?оидаларидан воз кечишга мажбур б?лди яъни Море жамоатчиликдаги обр?си туфайли нико?га осонлик билан эришди.[20]
Моренинг иккинчи нико?идан фарзандлари й?? эди, гарчи у Элиснинг олдинги турмушидан б?лган ?изини ?зидек тарбиялаган б?лса-да. Море икки ёш ?изнинг васийси б?лди: Анн Кресакр охир-о?ибат ??ли Жон Морега уйланади;[13] :146ва Маргарет Гиггз (кейинчалик Клемент) унинг ?лимга гуво? б?лган ягона оила аъзоси эди (у ?атлнинг 35 йиллигида вафот этди ва унинг ?изи Моренинг жияни Уилям Растеллга уйланди). Ме?рибон ота б?лган Море ?онуний ёки давлат ишларида б?лганида фарзандларига хат ёзар ва уларни унга тез-тез ёзишга ундаган.[13] :150[23] :хив
К?про? ?изларига ??лига берган каби классик таълим беришни афзал к?рди, бу эса ?ша пайтдаги ?айриоддий муносабат эди.[13] :146–47Унинг катта ?изи Маргарет ?зининг билимдонлиги, айни?са юнон ва лотин тилларини яхши билиши билан к?пчиликни ?айратга солди. Моренинг ?з ?изларига таълим бериш ?арори бош?а зодагон оилаларга ?рнак б?лди. ?атто Эрасмус ?ам уларнинг юту?ларига гуво? б?лгач, бундай юту?ларни о?лади.[13] :149
Море ва унинг оиласи, Сир Т?омас Море ва оиласининг портрети ?олбеин томонидан чизилган; аммо, у 18-асрда ён?инда й??олган. Моренинг набираси са?ланиб ?олган расмнинг иккита версияси асосида портрет нусхасини буюртма ?илдирган.
Илк сиёсий карераси
[edit | edit source]
1504-йилда Море Буюк Ярмут вакили сифатида парламентга сайланди ва 1510-йилда Лондон вакили б?лди.[24]
1510-йилдан бошлаб Море Лондон ша?рининг иккита ёрдамчисидан бири б?либ хизмат ?илди, бу катта мас’улиятли лавозимда у ?алол ва самарали давлат хизматчиси сифатида обр? ?озонди. Море 1514-йилда с?ровлар устаси б?лди,[25] ?ша йили у шахсий масла?атчи сифатида тайинланди.[26] Му?аддас Рим императори Кардинал В ?узурида дипломатик миссияни амалга оширгандан с?нг, Ёрк кардинал архиепископи Т?омас Wолсей билан Кале ва Брюггега ж?наб кетган Море рицар унвонига сазовор б?лди ва 1521-йилда Молия вазирлигининг ?азначиси этиб тайинланди[26]
?ирол Генрих ВИИИ нинг котиби ва шахсий масла?атчиси сифатида Море борган сари хорижий дипломатларни кутиб олиш, расмий ?ужжатларни ишлаб чи?иш ва ?ирол ва Лорд Чанcеллор Wолсей ?ртасида бо?ловчи б?либ хизмат ?илиш таъсири кучайиб борд. Кейинчалик Оксфорд ва Кембриж университетларида Олий Стюард б?либ иш ютитди.
1523-йилда Море Мидлсекс штатининг рицари сифатида сайланди ва Wолсей тавсиясига к?ра, Жамоатлар Палатаси Морени ?з спикери этиб сайлади.[26] 1525-йилда Море Шимолий Англиянинг катта ?исми устидан ижроия ва суд мас’улияти билан Ланкастер Герсоглигининг Канслери б?лди.[26]
Канслерлик
[edit | edit source]Wолсей вафотидан с?нг, Море 1529-йилда Лорд Канслер лавозимини эгаллади. У ишларни мисли к?рилмаган тезлик билан бажарди.
Протестант исло?отига ?аршилик
[edit | edit source]Море католик черковни ??ллаб-?увватлади ва протестант исло?отини бид’ат каби к?рди буни ?ам черков, ?ам жамият бирлигига та?дид деб билди. Море черковнинг ило?иёц?унослилигига, аргументациясига ва черков ?онунларига ишонган ва ?Лютернинг католик черковини й?? ?илишга ча?ирувини ?удди урушга ча?ириш сифатида ?абул ?илган“.[27]
Унинг протестант исло?отига ?арши дастлабки ?аракатлари Англияга Лютеран китобларининг олиб кирилишининг олдини олишда Wолсейга ёрдам бериш, протестантантларга гумон ?илиш,[28] айни?са ноширлар устидан жосуслик ва тергов ?илиш, шунингдек, Инжил ва бош?а материалларни олиб юриш ва бош?а протестант материалларини тар?атишда айблаб ?ибсга олишдан иборат эди.. Бундан таш?ари, Тиндалнинг Янги А?днинг инглиз тилидаги таржимасини й?? ?илиш ишлари янада кучлиро? эди. [29]
Тиндал Инжил к?про? бид’ат ва фитна деб ?исобланган ва Море бундаги баъзи с?зларнинг ба?сли таржималаридан фойдаланган; Масалан, у юнонча " пресбйтерос " учун ?ру?оний“ эмас, ?катта“ ва ?о?со?ол“ с?зларини ишлатган. ", ва черков ?рнига жамоат атамасини ишлатган; [30] у шунингдек, баъзи маргинал жилолар католик таълимотига ?арши эканлигини таъкидларди. [31] Айнан шу даврда унинг адабий полемикаларининг аксарияти пайдо б?лди.
Моренинг ?аёти давомида ва кейин Лорд Канслер б?лган даврида протестант ?бид’атчилар“ нинг таъ?иб ?илиниши ?а?ида к?плаб маълумотлар тар?алди. ХВИ асрдаги маш?ур инглиз протестант тарихчиси Жо?н Фохе ?зининг "Шахидлар китоби" да Морени ?ийно?лар б?йича айбловларини эълон ?илишда му?им рол ?йнаган яъни Море бид’атчиларни с?ро? ?илишда к?пинча з?равонлик ёки ?ийно?лардан фойдаланганлигини таъкидлаган.[32] Кейинчалик Бриан Мойна?ан ва Мичаэл Фаррис каби муаллифлар бу даъволарни такрорлашда Фоксдан и?тибос келтирадилар,[33] Гарчи Диармаид МаcCуллоч Моренинг ?бид’атчиларни ё?ишдан зав?ланишини“ тан олган ?олда, унинг бевосита иштирок этганлиги ?а?ида ?еч ?андай далил топмайди.[34] Море канслерлиги даврида олти киши бид’ат учун оловда ё?иб юборилган; улар Т?омас ?иттон, Т?омас Билней, Ричард Байфилед, Ж?он Теwкесбурй, Т?омас Дусгате ва Жамес Баин?ам эди.[13] :299–306Мойна?аннинг таъкидлашича, Море Тиндални ё?иб юборишда таъсири б?лган, чунки Моренинг агентлари Тиндални ?лимидан бир йил ?тиб ?ам, уни узо? ва?т таъ?иб ?илишган.
Бунинг ?рнига к?про? ?зининг ?Узр с?раш“ асарида (1533) таъкидлаганидек, у фа?ат иккита бид’атчига нисбатан жисмоний жазо ??ллаган: Эвхаристия билан бо?ли? бид’ат учун оиласи олдида ?амишланган бола ва буз?унчилик учун ?амчиланган ?заиф“ одам. ибодатлар.[35] :404
Истеъфо
[edit | edit source]Папалик ва ?ирол ?ртасидаги устунлик б?йича зиддият авжига чи??анида, Море Англия ?ироли устидан Пётрнинг вориси сифатида Рим папасининг устунлигини ??ллаб-?увватлашда собит б?лишда давом этди. Парламент 1529-йилда преэмунире айбловини ?айта тиклаши, ?иролдан таш?ари ?ар ?андай ?окимиятни (масалан, папалик) ?иролдан юридик устуворликка эга б?лиш даъвосини давлат ёки идорада ??ллаб-?увватлашини жиноятга айлантирди.[36]
1530-йилда Море етакчи инглиз черков аъзолари ва аристократлари томонидан Папа Cлемент ВИИ дан ?енрининг Арагонлик Cат?ерине билан нико?ини бекор ?илишни с?раб хатни имзолашдан бош тортди, шунингдек, Генрих ВИИИ билан бид’ат ?онунлари туфайли жанжаллашди. 1531-йилда ?ироллик фармони ру?онийлардан ?иролни Англия черковининг олий ра?бари деб тан олиш т??рисида ?асамёд ?илишларини талаб ?илди. 1532-йилда Кантербери ча?ирувида епископлар ?асамёдни ?Маси?нинг ?онуни имкон ?адар“ с?злари ??шилганидан кейин ва фа?ат преэмунир та?диди остида имзолашга рози б?лишди.[37]
Бу ру?онийларнинг с?нгги б?йсуниши ?исобланган.[38] Кардинал Ж?он Фишер ва бош?а ру?онийлар имзо чекишдан бош тортдилар. ?енри папалик позициясини ??ллаб-?увватлаган к?пчилик ру?онийларни черковдаги ю?ори лавозимлардан олиб ташлади. Море ?укмронлик ?асамёдини имзолашдан бош тортишда давом этди ва ?енрининг Cат?ерине билан нико?ини бекор ?илишни ??ллаб-?увватлашга рози б?лмади.[36] Биро?, у ?иролнинг ?аракатларини очи?часига рад этмади ва ?з фикрларини сир тутди.[39]
1532-йил 16-майда Море канслер лавозимидан истеъфога чи?ди, бу ?енрининг фойдасига ?олди.[40] Унинг истеъфога чи?иш ?арорига бир кун олдин ?ироллик та?диди остида б?лган Инглиз Черковининг ча?ирув ?арори сабаб б?лган.[41]
Илмий ва адабий ишлари
[edit | edit source]Утопия
[edit | edit source]
Моренинг энг маш?ур ва энг ба?сли асари Утопия лотин тилида ёзилган илмий фантастик асардир.[42] Море китобни тугаллади ва ило?иётчи Эрасмус китобни 1516- йилда Левенда нашр этган, аммо у фа?ат инглиз тилига таржима ?илинган эди ва 1551-йилда (у ?атл ?илинганидан 16 йил ?тгач) ?з ватанида нашр этилган ва 1684-йилги таржима энг к?п тилга олинган таржима б?лди. Море (шунингдек, китобдаги ?а?рамон) ва ?икоячи/саё?атчи Рап?аэл ?йт?лодаэус (унинг исми шифобахш фаришта Рап?аэлга ишора ?илади) Антверпендаги замонавий касалликларни му?окама ?илади шунингдек хаёлий орол мамлакати Утопиянинг (юнонча ?оу-топос“ [жой й??] ва ?эу-топос“ [яхши жой] деган с?з бирикмаси) сиёсий тартибларни тасвирлайди.
Утопияда Европа давлатларининг зиддиятли ижтимоий ?аётини Утопия ва унинг атрофидаги (Таллсториа, Ноландиа ва Аирcастле) мукаммал тартибли, о?илона ижтимоий тартибга солиш ?оясини ?арама-?арши ??яди. Утопияда ?онунларнинг соддалиги ва ижтимоий йи?инлар омма олдида б?лгани (иштирокчиларни яхши хул?-атворга ундаш) туфайли адвокатлар й??, коммунал мулк хусусий мулкни си?иб чи?аради, эркаклар ва аёллар бир хил ?у?у??а эга ва деярли т?ли? диний ба?рикенглик мавжуд (рухсат берилган, лекин нафратланилган атеистлар бундан мустасно).
Море ?зининг намунаси сифатида монастир коммунализмидан фойдаланган б?лиши мумкин, гарчи у та?дим этган бош?а тушунчалар, масалан, эвтаназияни ?онунийлаштириш черков таълимотидан узо?да б?лса ?ам. ?йт?лодаэус таъкидлашича, худога ёки кейинги ?аётга ишонишдан бош тортган одамга ?еч ?ачон ишониб б?лмайди, чунки у ?зидан таш?ари ?еч ?андай ?окимият ёки принципни тан олмайди.
Баъзилар романнинг асосий хабарини эркинликдан к?ра тартиб ва интизомга б?лган ижтимоий э?тиёж деб билишади. Ажабланарлиси шундаки, файласуфлар сиёсатга аралашмасликлари керак деб ?исоблайдиган ?йт?лодаэус Моренинг инсонпарварлик эъти?одлари ва ?иролнинг хизматкори сифатидаги сарой бурчлари ?ртасидаги якуний зиддиятига т?хталиб, бир кун келиб бу ахло?лар сиёсий во?еликка зид келишини таъкидлайди.
Утопия идеал жамиятлар ёки мукаммал ша?арлар ёки уларнинг ?арама-?аршилигини акс эттирувчи утопик ва дистопик фантастика адабий жанрини келтириб чи?арди. Утопия таъсири остида б?лган дастлабки асарлар орасида Франcис Баcоннинг Янги Атлантис, Семуэл Бутлернинг Эрюхон ва Волтернинг Кандид асари бор. Гарчи утопизм мукаммал жамиятларнинг классик тушунчаларини (Афлотун ва Аристотел) Рим риторик нозиклиги билан бирлаштирган б?лса-да (?аранг. Цицерон, ?уинтилиан, эпидеиктик ноти?лик), бу тушунчалар Уй?ониш давридан то Маърифат давригача давом этди ва замонавий илмий фантастикада са?ланиб ?олди.
Диний полемика
[edit | edit source]1520-йилда исло?отчи Мартин Лут?ер кетма-кет учта асарни нашр этди: Немис хал?ининг насроний зодагонларига мурожаат (август.), Черковнинг Бобил асирлиги ?а?ида (окт.), ва Насроний одамнинг озодлиги ?а?ида (ноябр).[13] :225Ушбу китобларда Лютер ?зининг нажот ?а?идаги таълимотини фа?ат иноят ор?али баён ?илади, баъзи католик амалиётларини рад этади ва католик черковидаги ?аддан таш?ари суиистеъмоллик ?олатларга ?ужум ?иалди.[13] :225–61521-йилда ?енрй ВИИИ Лут?ернинг тан?идларига Море ёрдами билан ёзилган Ассертио ор?али расмий равишда жавоб беради.[43] Рим папаси Лео Х инглиз ?иролини Лут?ернинг бид’атларига ?арши кураши учун ? Фидеи Дефенсор“ (?Имон ?имоячиси“) унвони билан та?дирлаган.[13] :226–7
Ишлари
[edit | edit source]Эслатма: ?CW“ ?аволаси Сент-Томас Моренинг т?ли? асарларининг Ел нашрининг тегишли жилдига (Ню-Хейвен ва Лондон 1963-1997) тегишли.
Море ?аёти давомида чоп этилган нашриётлари (нашр ?илинган саналари билан)
[edit | edit source]- ?увно? ?азил (тахминан 1516) (CW 1)
- Утопия (1516) (CW 4)
- Лотин шеърлари (1518, 1520) (CW 3, Пт.2)
- Брихиусга мактуб (1520) (CW 3, Пт. 2, Илова C)
- Респонсио ад Лут?ерум (Лютерга жавоб, 1523) (CW 5)
- Бидатларга оид диалог (1529, 1530) (CW 6)
- Ру?ларнинг илтижоси (1529) (CW 7)
- Фритга ?арши мактуб (1532) (CW 7) пдф (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган)
- Тиндал жавобининг чалкашлиги (1532, 1533) (CW 8) 1-4 китоблар, 5-9 китоблар (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган)
- Кечирим (1533) (CW 9)
- Салем ва Бизанснинг дебеллацияси (1533) (CW 10) пдф (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган)
- За?арланган китобга жавоб (1533) (CW 11) пдф (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган)
Море вафотидан кейин нашриётлари (тахминий композиция саналари билан)
[edit | edit source]- ?ирол Ричард ИИИ тарихи (тахминан 1513-1518) (CW 2 ва 15)
- Т?рт охирги нарса (тахминан 1522) (CW 1)
- ?ийинчиликларга ?арши тасалли су?бати (1534) (CW 12)
- Э?тирос ?а?идаги рисола (1534) (CW 13)
- Муборак тана ?а?ида рисола (1535) (CW 13)
- К?рсатмалар ва ибодатлар (1535) (CW 13)
- Де Триститиа Чристи (1535) (CW 14) (Реал Cолегио Семинарио дел Cорпус Чристи, Валенсияда са?ланади)
Таржималари
[edit | edit source]- Луcианнинг таржималари (к?п саналар 1506-1534) (CW 3, Пт.1)
- Пико делла Мирандоланинг ?аёти, Жанфранcесcо Пико делла Мирандола (тахминан 1510) (CW 1)
Манбалар
[edit | edit source]- Аcкройд, Петер. Т?е Лифе оф Т?омас Море, 1999. ИСБН 9780385477093.
- Брадй, Чарлес А.. Стаге оф Фоолс: А Новел оф Сир Т?омас Море. Дуттон, 1953.
- Берглар, Петер. Т?омас Море: А Лонелй Воиcе агаинст т?е Поwер оф т?е Стате. Неw Ёрк: Сcептер Публишерс, 2009. ИСБН 978-1-59417-073-7. (Ноте: т?ис ис а 2009 транслатион (фром т?е оригинал Герман, бй ?еcтор де Cавилла) оф Берглар’с 1978 wорк Диэ Стунде дес Т?омас Морус — Эинер геген диэ Мачт. Фреибург 1978; Адамас-Верлаг, К?лн 1998, ИСБН 3-925746-78-1)
Адабиётлар
[edit | edit source]- Бассет, Бернард, СЖ. Борн фор Фриэндшип: Т?е Спирит оф Сир Т?омас Море. Лондон: Бурнс & Оатес, 1965.
- Брадй, Чарлес А.. Стаге оф Фоолс: А Новел оф Сир Т?омас Море. Дуттон, 1953.
- Брéмонд, ?енри (1904) — Ле Биэн?еуреух Т?омас Море 1478-1535 (1904) ас Сир Т?омас Море (1913) транслатед бй ?енрй Чилд;
- 1920 эдитион публишед бй Р. & Т. Wашбоурне Лимитед, ОCЛC 1224822, 749455885;
- Папербаcк эдитион бй Кессингер Публишинг, ЛЛC (26 Май 2006) wит? ИСБН 1-4286-1904-6, ИСБН 978-1-4286-1904-3;
- публишед ин Френч ин Парис бй Габалда, 1920, ОCЛC 369064822
- (Изо?: Бремонд Берглар (2009) да тез-тез тилга олинади)
- Бридгетт, Т?омас Эдwард. Лифе анд Wритингс оф Сир Т?омас Море, Лорд Чанcеллор оф Энгланд анд Мартйр ундер ?енрй ВИИИ, 1891.
- Чамберс, РW. Т?омас Море. ?арcоурт, Браcе, 1935.
- Гуй, Жо?н. Т?е Публиc Cареэр оф Сир Т?омас Море, 1980. ИСБН 978-0-300-02546-0.
- Гуй, Жо?н. Т?омас Море, 2000. ИСБН 978-0-340-73138-3.
- Гуй, Жо?н. А Дауг?тер'с Лове: Т?омас Море анд ?ис Дауг?тер Мег, 2009.
- Т?е Охфорд ?андбоок оф Эарлй Модерн Энглиш Литературе анд Религион ?исcоcк: . Охфорд: Университй Пресс, 2017. ИСБН 978-0-19-165342-1.
- Мариус, Ричард. Т?омас Море: А Биограп?й. Винтаге Боокс, 1984. ИСБН 9780394741468.
- Мариус, Ричард. Т?омас Море: а биограп?й. ?арвард Университй Пресс, 1999. ИСБН 978-0-674-88525-7.
- Море, Cресаcре. Т?е Лифе оф Сир Т?омас Море бй ?ис Греат-Грандсон. W. Пиcкеринг, 1828 — 344-бет.
- Мойна?ан, Бриан. Год'с Бесцеллер: Wиллиам Тйндале, Т?омас Море, анд т?е Wритинг оф т?е Энглиш Библе—А Сторй оф Мартйрдом анд Бетраял. Ст. Мартин'с Публишинг Гроуп, 2014. ИСБН 978-1-4668-6650-8.
- Т?е Cамбридге ?исторй оф Эарлй Модерн Энглиш Литературе Муэллер: . Cамбридге Университй Пресс, 2002. ИСБН 978-0-521-63156-3.
- П?éлиппеау, Мариэ-Cлаире. Т?омас Море. Галлимард, 2016.
- Рейнолдс, ЭЭ. Т?е Триалет оф Ст Т?омас Море, 1964.
- Рейнолдс, ЭЭ. Т?омас Море анд Эрасмус. Неw Ёрк, Форд?ам Университй Пресс, 1965.
- Ридлей, Жаспер. Статесман анд Саинт: Cардинал Wолсей, Сир Т?омас Море, анд т?е Политиcс оф ?енрй ВИИИ, 1983. ИСБН 0-670-48905-0.
- Ропер, Wиллиам (2003), Wегемер, Герард Б; Смит?, Степ?ен W (му?.), Т?е Лифе оф Сир Т?омас Море (1556) (ПДФ), Cентер фор Т?омас Море Студиэс, 2025-08-14да асл нусхадан (ПДФ) архивланди, ?аралди: 2025-08-14
- Ропер, Wиллиам. Т?е Лифе оф Ст. Т?омас Море. Бенедиcтион Cлассиcс, 2007. ИСБН 978-1-4092-2795-3.
- Стаплетон, Т?омас, Т?е Лифе анд Иллустриоус Мартйрдом оф Сир Т?омас Море (1588) (ПДФ), 29-декабр 2016-йилда асл нусхадан (ПДФ) архивланди, ?аралди: 3-январ 2016-йил
{{cитатион}}
: CС1 маинт: дате формат (). - Wегемер, Герард. Т?омас Море: А Портраит оф Cоураге, 1985. ИСБН 978-1-889334-12-7.
- Wегемер, Герард. Т?омас Море он Статесманшип. Cат?олиc Университй оф Америcа Пресс, 1996. ИСБН 978-0-8132-0836-7.
- Wордсwорт?, Чристоп?ер. Эccлесиастиcал Биограп?й, Ор, Ливес оф Эминент Мен Cоннеcтед wит? т?е ?исторй оф Религион ин Энгланд. Лондон: Ривингтонс, 1810.
Бирламчи манбалар
[edit | edit source]- Море, Т?омас (1947), Рогерс, Элизабет? (му?.), Т?е Cорреспонденcе оф Сир Т?омас Море, Принcетон Университй Пресс.
- ——— (1963–1997), Яле Эдитион оф т?е Cомплете Wоркс оф Ст. Т?омас Море, Яле Университй Пресс.
- ——— (2001), да Силва, áлваро (му?.), Т?е Ласт Леттерс оф Т?омас Море.
- ——— (2003), Т?орнтон, Жо?н Ф (му?.), Саинт Т?омас Море: Селеcтед Wритингс.
- ——— (2004), Wегемер, Гералд Б; Смит?, Степ?ен W (му?.), А Т?омас Море Соурcе Боок, Cат?олиc Университй оф Америcа Пресс.
- ——— (2010), Логан, Георге М; Адамс, Роберт М (му?.), Утопиа, Cритиcал Эдитионс (3рд-нашр), Нортон.
- Портраиц оф Сир Т?омас Море ат т?е Натионал Портраит Галлерй, Лондон
- Т?е Cентер фор Т?омас Море Студиэс ат т?е Университй оф Даллас
- Т?омас Море Студиэс датабасе (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган) Арчивед 20 Жуне 2012 ат т?е Wайбаcк Мачине: cонтаинс северал оф Мореъс Энглиш wоркс, инcлудинг диалогуэс, эарлй поэтрй анд леттерс, ас wелл ас жоурнал артиcлес анд биограп?иcал материал
- Wоод, Жамес, Сир Т?омас Море: А Ман фор Оне Сеасон (эссай). Пресенц а cритиcал виэw оф Мореъс анти-Протестантисм
- Море анд Т?е ?исторй оф Ричард ИИИ
- Кауцкй, Карл, Т?омас Море анд ?ис Утопиа, Мархисц.
- Т?омас Море анд Утопиас (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган) — а леарнинг ресоурcе фром т?е Бритиш Либрарй
- Wегемер, Герард, Интегритй анд Cонсcиэнcе ин т?е Лифе анд Т?оуг?т оф Т?омас Море.
- Т?е Эссентиал Wоркс оф Т?омас Море — Т?е Cентер фор Т?омас Море Студиэс ат т?е Университй оф Даллас
- Патрон Саинц Индех энтрй — Саинт Т?омас Море биограп?й, праерс, ?уотес, Cат?олиc девотионс то ?им.
- Триал оф Сир Т?омас Море, Профессор Доуглас О. Линдер, Университй оф Миссоури-Кансас Cитй (УМКC) Счоол оф Лаw
- Жо?н Фишер анд Т?омас Море: Мартйрс оф Энгланд анд Wалес
- Саинт Т?омас Море ат Либрарй оф Cонгресс Аут?оритиэс, wит? 186 cаталогуэ реcордс
|- стйле="техт-алигн:cентер;"
|стйле="wидт?:30%;" роwспан="1"|Олдингиси
| стйле="wидт?: 40%; техт-алигн: cентер;" роwспан="1"| Спеакер оф т?е ?оусе оф Cоммонс
1523
| стйле="wидт?: 30%; техт-алигн: cентер;" роwспан="2"| Кейингиси
|- |- стйле="техт-алигн:cентер;"
|стйле="wидт?:30%;" роwспан="1"|Олдингиси
| стйле="wидт?: 40%; техт-алигн: cентер;" роwспан="1"| Лорд Чанcеллор
1529–1532
|}
- ↑ ?Ст. Т?омас Море“. савиор.орг. 2019-йил 25-декабрда асл нусхадан архивланган. ?аралди: 2022-йил 9-июн.
- ↑ ?омилй ат т?е Cанонизатион оф Ст. Т?омас Море (Wайбаcк Мачине сайтида 2025-08-14 санасида архивланган) ат Т?е Cентер фор Т?омас Море Студиэс ат т?е Университй оф Даллас, 2010, cитинг техт ?Реcордед ин Т?е Таблет, Жуне 1, 1935, пп. 694-695“
- ↑ 3,0 3,1 Гленн, Гаррард (1-январ 1941-йил). ?Ст. Т?омас Море Ас Жудге анд лаwер“. Форд?ам Лаw Ревиэw. 10-жилд, № 2. 187-бет.
{{cите магазине}}
: CС1 маинт: дате формат () - ↑ Линдер, Доуглас О. Т?е Триал оф Сир Т?омас Море: А Чронологй ат Университй Оф Миссоури-Кансас Cитй (УМКC) Счоол Оф Лаw
- ↑ Жубилеэ оф парлиамент анд говернмент мемберс, проcламатион оф Саинт Т?омас Море ас патрон оф статесмен ватиcан.ва
- ↑ Апостолиc леттер иссуэд моту проприо проcлаиминг Саинт Т?омас Море Патрон оф Статесмен анд Политиcианс, 31 Оcтобер 2000 Ватиcан.ва
- ↑ ??олй Дайс“. Wоршип – Т?е Cалендар. Чурч оф Энгланд (2011). 2012-йил 29-июнда асл нусхадан архивланган. ?аралди: 2011-йил 20-апрел.
- ↑ Кинг, Маргарет Л.. Ренаиссанcе ?уманисм: Ан Ант?ологй оф Соурcес. ?аcкетт Публишинг, 2014 — 157-бет. ИСБН 978-1-62466-146-4.
- ↑ Жокинен, А. (13 Жуне 2009).
- ↑ ?Сир Т?омас Море“. Т?е Биограп?й Чаннел wебсите (2014). ?аралди: 2014-йил 30-январ.
- ↑ ?Т?омас Море: Алwайс а Лондонер“. тудортимес.cо.ук (2016-йил 24-сентябр). ?аралди: 2019-йил 1-май.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 ?Интродуcтион“, Утопиа, Cлассиcс Реб?орн: . Неw Ёрк: Барнес & Нобле, 2005.
- ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 Аcкройд, Петер. Т?е Лифе оф Т?омас Море. Неw Ёрк: Анчор Боокс, 1999.
- ↑ ?арпсфиэлд, Ничолас (1931). ?Т?е Лифе анд Деат? оф Ср Т?омас Море“. Лондон: Эарлй Энглиш Техт Соcиэтй. 12–3-бет.
{{cите магазине}}
: Cите магазине ре?уирес|магазине=
(ёрдам) - ↑ Эрасмус, Десидериус ?Леттер то Улрич вон ?уттен“, . Утопиа Адамс: . Неw Ёрк: WW Нортон & Cо, 1991 — 125-бет. ИСБН 9780393961454.
- ↑ ?Эрасмус то Улрич вон ?уттен“. Т?е Cентер фор Т?омас Море Студиэс. Биограп?иcал Аccоунц: Эрасмус' Леттерс абоут Море. Т?омасморестудиэс.орг. 2016-йил 16-мартда асл нусхадан архивланган. ?аралди: 2014-йил 8-март.
- ↑ ?Франcисcан Cалендар“. Тау Cросс Регион оф т?е Сеcулар Франcисcан Ордер. 2013-йил 5-майда асл нусхадан архивланган.
- ↑ Wоод, Алехандер. Эccлесиастиcал Анти?уитиэс оф Лондон анд Иц Субурбс. Лондон: Бурнс & Оатес, 1874 — 105–6-бет. ОCЛC 18479600.
- ↑ Рейнолдс, Эрнест Э.. Т?е фиэлд ис wон; т?е лифе анд деат? оф Саинт Т?омас Море. Милwаукеэ: Бруcе Пуб. Cо, 1968 — 54-бет. ИСБН 978-0-223-97628-3.
- ↑ 20,0 20,1 Wегемер, Герард Б.. Т?омас Море: А Портраит оф Cоураге. Сcептер Публишинг, 1995.
- ↑ Wагнер, Жо?н А.. Энcйcлопедиа оф Тудор Энгланд. АБC-CЛИО, 2011 — 769–770-бет. ИСБН 978-1-59884-299-9.
- ↑ Линcолншире Педигреэс Маддисон: . Лондон: ?арлеиан Соcиэтй, 1903 — 5-бет.
- ↑ Море, Т?омас. Селеcтед Леттерс Рогерс: . Неw ?авен анд Лондон: Яле Университй Пресс, 1961.
- ↑ ??исторй оф Парлиамент“. ?исторй оф Парлиамент Труст. 2023-йил 30-июнда асл нусхадан архивланган. ?аралди: 2022-йил 9-июн.
- ↑ Магнуссон (эд.
- ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Реб?орн, W. А. (эд.) п. хвиии
- ↑ Герард Б. Wегемер, Портраит оф Cоураге, п. 136.
- ↑ МаcCуллоч, Диармаид. Т?омас Cромwелл : а лифе, 27-сентабр 2018-йил — 160–162-бет. ИСБН 978-1-84614-429-5.
- ↑ Муэллер & Лоэwенстеин 2002.
- ↑ ?исcоcк & Wилcох 2017.
- ↑ Мойна?ан 2014.
- ↑ Рех, Ричард. Т?е Cамбридге Cомпанион то Т?омас Море Логан: . Cамбридге Университй Пресс, 2011 — 93-бет. ИСБН 978-1-139-82848-2.
- ↑ Фаррис, Мичаэл (2007). ?Фром Тйндале то Мадисон“.
{{cите магазине}}
: Cите магазине ре?уирес|магазине=
(ёрдам) - ↑ МаcCуллоч (2018) п. 160: "[Море]…турнед то wагинг имплаcабле wар он энемиэс оф т?е Чурч w?ом ?е cоулд cруш wит?оут ин?ибитион.
- ↑ Мариус, Ричард (1999).
- ↑ 36,0 36,1 Т?омас Море'с Триал бй Журй: А Проcедурал анд Легал Ревиэw wит? а Cоллеcтион оф Доcуменц ?енрй Ансгар Келлй: . Бойделл & Бреwер Лтд, 2011 — хив–хви-бет. ИСБН 978-1-84383-629-2.
- ↑ Тудор Cонститутионал Доcуменц: А. Д. 1485-1603 Таннер: . CУП Арчиве, 1922 — 17-бет. ?аралди: 15-июн 2021-йил.
- ↑ Герард Wегемер. Т?омас Море: А Портраит оф Cоураге. Сcептер Публишерс, 1995 — хив-бет. ИСБН 1-889334-12-Х.
- ↑ Т?омас Море. Утопиа, Транслатед бй Г.C. Ричардс, Wиллиам П. Wеавер, Броадвиэw Пресс, 2010 — 8–9-бет. ИСБН 978-1-4604-0211-5.
- ↑ Даниэл Эпплей. Дефендинг Роял Супремаcй анд Дисcернинг Год'с Wилл ин Тудор Энгланд. Роутледге, 2016 — 13-бет. ИСБН 978-1-351-94579-0.
- ↑ Т?е Cамбридге Cомпанион то Т?омас Море Георге М. Логан: . Cамбридге Университй Пресс, 2011 — 116-бет. ИСБН 978-1-139-82848-2.
- ↑ Море, Т?омас ?Интродуcтион“, . Море'с Утопиа, 1952 Лумбй: , Cамбридге Университй Пресс, 31-октабр 2013-йил — вии-бет. ИСБН 978-1-107-64515-8.
- ↑ О'Донован, Лоуис. Т?е Дефенcе оф т?е Севен Саcраменц, 5-ноябр 2019-йил. ИСБН 978-1-5380-9202-6.