Томас Мор

Thomas More
Thomas More portreti
Tavalludi	7-mart 1478-yil
Vafoti	6-iyul 1535-yil(2025-08-14) (57 yoshda)
Ijod qilgan tillari	Ingliz tili, Lotin tili, Qadimgi yunon tili va Italyan tili
Fuqaroligi	Kingdom of England
Janr	fantastika va satira

百度 两宋时期，浙江、杭州与河南、开封两座城市因宋文化一脉相承而联系密切、交流广泛。

Thomas More (1478-yil 7-fevral — 1535-yil 6-iyul), katolik cherkovida Avliyo Thomas More nomi bilan hurmatga sazovor bo?lgan ingliz huquqshunosi, sudya, ijtimoiy faylasuf, yozuvchi, davlat arbobi va Uyg?onish davrining taniqli gumanisti. U, Henri VIII davrida 1529-yil oktabrdan 1532-yil maygacha Angliyaning Oliy Lord Kansleri lavozimida ishlagan U 1516-yilda nashr etilgan " Utopia " asarini yozgan, asarda xayoliy orol davlatining siyosiy tizimi tasvirlangan.

U Martin Luther, Huldrich Tswingli, Jhon Calvin va William Tyndale ilohiyotiga qarshi polemikalarni yo?naltirib, protestant islohotiga ko?proq qarshi chiqadi. Bundan tashqari, Henri VIII ning katolik cherkovdan ajralishiga qarshi bo?lib, Henrini Angliya cherkovining oliy rahbari sifatida tan olishdan bosh tortadi va uning Aragonlik Catherine bilan nikohini bekor qiladi. Rahbarlik Qasamyodini qabul qilishdan bosh tortgach, u xiyonatda ayblanib, qatl etiladi. Qatl paytida u : ?Men shohning yaxshi xizmatkori va Xudoning birinchi xizmatkori sifatida o?laman“ degan edi.

Papa Pius XI Moreni 1935-yilda shahid sifatida kanonizatsiya qildi. Rim papasi Ioann Pavel II uni 2000-yilda davlat va siyosat arboblarining avliyosi deb e?lon qildi.

Yoshlik davr

  1478-yil 7-fevralda London shahridagi Milk ko?chasida tug?ilgan Thomas More muvaffaqiyatli advokat va keyinchalik sudya bo?lgan John More va uning rafiqasi Agnesning o?g?li edi. U olti farzandning ikkinchisi edi. More Londonning eng yaxshi maktablaridan biri hisoblangan Avliyo Entoni maktabida tahsil olgan. So?ng, 1490-yildan 1492-yilgacha Kanterberi arxiyepiskopi va Angliya lord kansleri John Mortonga uy paji sifatida xizmat qildi.

Yosh More haqida yuqori fikrda bo?lgan Morton " Yangi o?rganish " ni (keyinchalik ?gumanizm“ yoki ?London gumanizmi“ deb nomlanuvchi stipendiya) ishtiyoq bilan qo?llab-quvvatladi. Morening katta salohiyatga ega ekanligiga ishongan Morton uni Oksford universitetida o?qishga nomzod qilib ko?rsatdi.

More 1492-yilda Oksfordda o?qishni boshladi va klassik ta?lim oldi. Tohmas Linacre va William Grocynning qo?l ostida tahsil olib, lotin va yunon tillarini yaxshi o?rgandi. More otasining talabi bilan Londondagi Nyu-Inn, Kantselyariya mehmonxonalaridan birida yuridik ta?limni boshlash uchun. Oksfordda atigi ikki yil o?qib so?ng uni tark etdi.1496-yilda More Court mehmonhonalaridan biri bo?lgan Linkoln?s Inn da talaba bo?ldi.

Diniy hayoti

Uning do?sti, Rotterdamlik ilohiyotshunos Desiderius Erasmusning so?zlariga ko?ra, More bir vaqtlar rohib bo?lish uchun yuridik karyerasini tark etishni jiddiy o?ylagan. 1503-1504-yillarda More London devorlari tashqarisidagi Kartezan monastiri yaqinida yashab, rohiblarning diniy faoliyatlarida qatnashgan. Garchi u ularning taqvodorligiga qoyil qolgan bo?lsa-da, More oxir-oqibat oldingi holatiga qaytishga qaror qildi va 1504-yilda parlamentga saylandi va keyingi yili oila qurdi.

Umrining qolgan qismida ko?proq zohidlik amaliyotlari bilan davom ettirdi. Avliyo Frensisning Uchinchi Ordeni an?anasi Moreni avliyolar taqvimida ushbu ordenning a?zosi sifatida sharaflaydi.

Oilaviy hayoti

Rouland Lockey Kichik Hans Holbeindan keyin , Sir Thomas Morening oilasi, c. 1594

More 1505-yilda Jane Coltga uylandi. O?sha yili u London, Sent-Stiven Uolbruk cherkovi, Baklersberidagi Old Barj deb nomlanuvchi uyning bir qismini ijaraga oldi. Sakkiz yil o?tgach, u uyning qolgan qismini egalladi va 1525-yilda ?Chelsi“ga ko?chib o?tgunga qadar u yerda deyarli 20 yil yashadi Erasmusning xabar berishicha, More yosh xotiniga xotini uyda ilgari olganidan ko?ra yaxshiroq ta?lim berishni xohlagan va unga musiqa va adabiyotdan dars bergan. Er-xotinning to?rt farzandi bor edi: Margaret, Elizabeth, Cicely va John. Jane 1511-yilda vafot etdi

30 kun ichida ?do?stlarning maslahatlariga qaramasdan“ More o?zining keng doirasidagi do?stlari orasida munosib ayollardan biriga uylandi. U beva qolgan Alice Middletonni ro?zg?orga boshchilik qilish va kichik bolalariga g?amxo?rlik qilish uchun tanladi. Nikohning tezligi shunchalik g?ayrioddiy ediki, More nikohni taqiqlash qoidalaridan voz kechishga majbur bo?ldi ya?ni More jamoatchilikdagi obro?si tufayli nikohga osonlik bilan erishdi.

Morening ikkinchi nikohidan farzandlari yo?q edi, garchi u Elisning oldingi turmushidan bo?lgan qizini o?zidek tarbiyalagan bo?lsa-da. More ikki yosh qizning vasiysi bo?ldi: Ann Kresakr oxir-oqibat o?g?li Jon Morega uylanadi; va Margaret Giggz (keyinchalik Klement) uning o?limga guvoh bo?lgan yagona oila a?zosi edi (u qatlning 35 yilligida vafot etdi va uning qizi Morening jiyani Uilyam Rastellga uylandi). Mehribon ota bo?lgan More qonuniy yoki davlat ishlarida bo?lganida farzandlariga xat yozar va ularni unga tez-tez yozishga undagan.

Ko?proq qizlariga o?g?liga bergan kabi klassik ta?lim berishni afzal ko?rdi, bu esa o?sha paytdagi g?ayrioddiy munosabat edi. Uning katta qizi Margaret o?zining bilimdonligi, ayniqsa yunon va lotin tillarini yaxshi bilishi bilan ko?pchilikni hayratga soldi. Morening o?z qizlariga ta?lim berish qarori boshqa zodagon oilalarga o?rnak bo?ldi. Hatto Erasmus ham ularning yutuqlariga guvoh bo?lgach, bunday yutuqlarni oqladi.

More va uning oilasi, Sir Thomas More va oilasining portreti Holbein tomonidan chizilgan; ammo, u 18-asrda yong?inda yo?qolgan. Morening nabirasi saqlanib qolgan rasmning ikkita versiyasi asosida portret nusxasini buyurtma qildirgan.

Ilk siyosiy karyerasi

Thomas More oilasining portretini o?rganish, c. 1527-yil, Kichik Hans Holbein tomonidan chizilgan

1504-yilda More Buyuk Yarmut vakili sifatida parlamentga saylandi va 1510-yilda London vakili bo?ldi.

1510-yildan boshlab More London shahrining ikkita yordamchisidan biri bo?lib xizmat qildi, bu katta mas’uliyatli lavozimda u halol va samarali davlat xizmatchisi sifatida obro? qozondi. More 1514-yilda so?rovlar ustasi bo?ldi, o?sha yili u shaxsiy maslahatchi sifatida tayinlandi. Muqaddas Rim imperatori Kardinal V huzurida diplomatik missiyani amalga oshirgandan so?ng, York kardinal arxiyepiskopi Thomas Wolsey bilan Kale va Bryuggega jo?nab ketgan More ritsar unvoniga sazovor bo?ldi va 1521-yilda Moliya vazirligining g?aznachisi etib tayinlandi

Qirol Genrix VIII ning kotibi va shaxsiy maslahatchisi sifatida More borgan sari xorijiy diplomatlarni kutib olish, rasmiy hujjatlarni ishlab chiqish va Qirol va Lord Chancellor Wolsey o?rtasida bog?lovchi bo?lib xizmat qilish ta?siri kuchayib bord. Keyinchalik Oksford va Kembrij universitetlarida Oliy Styuard bo?lib ish yutitdi.

1523-yilda More Midlseks shtatining ritsari sifatida saylandi va Wolsey tavsiyasiga ko?ra, Jamoatlar Palatasi Moreni o?z spikeri etib sayladi. 1525-yilda More Shimoliy Angliyaning katta qismi ustidan ijroiya va sud mas’uliyati bilan Lankaster Gersogligining Kansleri bo?ldi.

Kanslerlik

Wolsey vafotidan so?ng, More 1529-yilda Lord Kansler lavozimini egalladi. U ishlarni misli ko?rilmagan tezlik bilan bajardi.

Protestant islohotiga qarshilik

Sir Thomas More 19-asr London,Karey ko?chasi oxiridagi Sir Thomas More uyida, , Qirollik sudining ro?parasida haykal bilan esga olinadi.

More katolik cherkovni qo?llab-quvvatladi va protestant islohotini bid’at kabi ko?rdi buni ham cherkov, ham jamiyat birligiga tahdid deb bildi. More cherkovning ilohiyotshunosliligiga, argumentatsiyasiga va cherkov qonunlariga ishongan va ?Lyuterning katolik cherkovini yo?q qilishga chaqiruvini huddi urushga chaqirish sifatida qabul qilgan“.

Uning protestant islohotiga qarshi dastlabki harakatlari Angliyaga Lyuteran kitoblarining olib kirilishining oldini olishda Wolseyga yordam berish, protestantantlarga gumon qilish, ayniqsa noshirlar ustidan josuslik va tergov qilish, shuningdek, Injil va boshqa materiallarni olib yurish va boshqa protestant materiallarini tarqatishda ayblab hibsga olishdan iborat edi.. Bundan tashqari, Tindalning Yangi Ahdning ingliz tilidagi tarjimasini yo?q qilish ishlari yanada kuchliroq edi.

Tindal Injil ko?proq bid’at va fitna deb hisoblangan va More bundagi ba?zi so?zlarning bahsli tarjimalaridan foydalangan; Masalan, u yunoncha " presbyteros " uchun ?ruhoniy“ emas, ?katta“ va ?oqsoqol“ so?zlarini ishlatgan. ", va cherkov o?rniga jamoat atamasini ishlatgan; u shuningdek, ba?zi marginal jilolar katolik ta?limotiga qarshi ekanligini ta?kidlardi. Aynan shu davrda uning adabiy polemikalarining aksariyati paydo bo?ldi.

Morening hayoti davomida va keyin Lord Kansler bo?lgan davrida protestant ?bid’atchilar“ ning ta?qib qilinishi haqida ko?plab ma?lumotlar tarqaldi. XVI asrdagi mashhur ingliz protestant tarixchisi John Foxe o?zining "Shaxidlar kitobi" da Moreni qiynoqlar bo?yicha ayblovlarini e?lon qilishda muhim rol o?ynagan ya?ni More bid’atchilarni so?roq qilishda ko?pincha zo?ravonlik yoki qiynoqlardan foydalanganligini ta?kidlagan. Keyinchalik Brian Moynahan va Michael Farris kabi mualliflar bu da?volarni takrorlashda Foksdan iqtibos keltiradilar, Garchi Diarmaid MacCulloch Morening ?bid’atchilarni yoqishdan zavqlanishini“ tan olgan holda, uning bevosita ishtirok etganligi haqida hech qanday dalil topmaydi. More kanslerligi davrida olti kishi bid’at uchun olovda yoqib yuborilgan; ular Thomas Hitton, Thomas Bilney, Richard Bayfiled, Jhon Tewkesbury, Thomas Dusgate va James Bainham edi. Moynahanning ta?kidlashicha, More Tindalni yoqib yuborishda ta?siri bo?lgan, chunki Morening agentlari Tindalni o?limidan bir yil o?tib ham, uni uzoq vaqt ta?qib qilishgan.

Buning o?rniga ko?proq o?zining ?Uzr so?rash“ asarida (1533) ta?kidlaganidek, u faqat ikkita bid’atchiga nisbatan jismoniy jazo qo?llagan: Evxaristiya bilan bog?liq bid’at uchun oilasi oldida qamishlangan bola va buzg?unchilik uchun qamchilangan ?zaif“ odam. ibodatlar.

Iste?fo

Papalik va Qirol o?rtasidagi ustunlik bo?yicha ziddiyat avjiga chiqqanida, More Angliya qiroli ustidan Pyotrning vorisi sifatida Rim papasining ustunligini qo?llab-quvvatlashda sobit bo?lishda davom etdi. Parlament 1529-yilda preemunire ayblovini qayta tiklashi, Qiroldan tashqari har qanday hokimiyatni (masalan, papalik) Qiroldan yuridik ustuvorlikka ega bo?lish da?vosini davlat yoki idorada qo?llab-quvvatlashini jinoyatga aylantirdi.

1530-yilda More yetakchi ingliz cherkov a?zolari va aristokratlari tomonidan Papa Clement VII dan Henrining Aragonlik Catherine bilan nikohini bekor qilishni so?rab xatni imzolashdan bosh tortdi, shuningdek, Genrix VIII bilan bid’at qonunlari tufayli janjallashdi. 1531-yilda qirollik farmoni ruhoniylardan qirolni Angliya cherkovining oliy rahbari deb tan olish to?g?risida qasamyod qilishlarini talab qildi. 1532-yilda Kanterberi chaqiruvida yepiskoplar qasamyodni ?Masihning qonuni imkon qadar“ so?zlari qo?shilganidan keyin va faqat preemunir tahdidi ostida imzolashga rozi bo?lishdi.

Bu ruhoniylarning so?nggi bo?ysunishi hisoblangan. Kardinal Jhon Fisher va boshqa ruhoniylar imzo chekishdan bosh tortdilar. Henri papalik pozitsiyasini qo?llab-quvvatlagan ko?pchilik ruhoniylarni cherkovdagi yuqori lavozimlardan olib tashladi. More hukmronlik qasamyodini imzolashdan bosh tortishda davom etdi va Henrining Catherine bilan nikohini bekor qilishni qo?llab-quvvatlashga rozi bo?lmadi. Biroq, u qirolning harakatlarini ochiqchasiga rad etmadi va o?z fikrlarini sir tutdi.

1532-yil 16-mayda More kansler lavozimidan iste?foga chiqdi, bu Henrining foydasiga qoldi. Uning iste?foga chiqish qaroriga bir kun oldin Qirollik tahdidi ostida bo?lgan Ingliz Cherkovining chaqiruv qarori sabab bo?lgan.

Ilmiy va adabiy ishlari

Utopiya

Utopyaning 1516-yilgi tasviri

Morening eng mashhur va eng bahsli asari Utopiya lotin tilida yozilgan ilmiy fantastik asardir. More kitobni tugalladi va ilohiyotchi Erasmus kitobni 1516- yilda Levenda nashr etgan, ammo u faqat ingliz tiliga tarjima qilingan edi va 1551-yilda (u qatl qilinganidan 16 yil o?tgach) o?z vatanida nashr etilgan va 1684-yilgi tarjima eng ko?p tilga olingan tarjima bo?ldi. More (shuningdek, kitobdagi qahramon) va hikoyachi/sayohatchi Raphael Hythlodaeus (uning ismi shifobaxsh farishta Raphaelga ishora qiladi) Antverpendagi zamonaviy kasalliklarni muhokama qiladi shuningdek xayoliy orol mamlakati Utopiyaning (yunoncha ?ou-topos“ [joy yo?q] va ?eu-topos“ [yaxshi joy] degan so?z birikmasi) siyosiy tartiblarni tasvirlaydi.

Utopiyada Yevropa davlatlarining ziddiyatli ijtimoiy hayotini Utopiya va uning atrofidagi (Tallstoria, Nolandia va Aircastle) mukammal tartibli, oqilona ijtimoiy tartibga solish g?oyasini qarama-qarshi qo?yadi. Utopiyada qonunlarning soddaligi va ijtimoiy yig?inlar omma oldida bo?lgani (ishtirokchilarni yaxshi xulq-atvorga undash) tufayli advokatlar yo?q, kommunal mulk xususiy mulkni siqib chiqaradi, erkaklar va ayollar bir xil huquqqa ega va deyarli to?liq diniy bag?rikenglik mavjud (ruxsat berilgan, lekin nafratlanilgan ateistlar bundan mustasno).

More o?zining namunasi sifatida monastir kommunalizmidan foydalangan bo?lishi mumkin, garchi u taqdim etgan boshqa tushunchalar, masalan, evtanaziyani qonuniylashtirish cherkov ta?limotidan uzoqda bo?lsa ham. Hythlodaeus ta?kidlashicha, xudoga yoki keyingi hayotga ishonishdan bosh tortgan odamga hech qachon ishonib bo?lmaydi, chunki u o?zidan tashqari hech qanday hokimiyat yoki printsipni tan olmaydi.

Ba?zilar romanning asosiy xabarini erkinlikdan ko?ra tartib va intizomga bo?lgan ijtimoiy ehtiyoj deb bilishadi. Ajablanarlisi shundaki, faylasuflar siyosatga aralashmasliklari kerak deb hisoblaydigan Hythlodaeus Morening insonparvarlik e?tiqodlari va qirolning xizmatkori sifatidagi saroy burchlari o?rtasidagi yakuniy ziddiyatiga to?xtalib, bir kun kelib bu axloqlar siyosiy voqelikka zid kelishini ta?kidlaydi.

Utopiya ideal jamiyatlar yoki mukammal shaharlar yoki ularning qarama-qarshiligini aks ettiruvchi utopik va distopik fantastika adabiy janrini keltirib chiqardi. Utopiya ta?siri ostida bo?lgan dastlabki asarlar orasida Francis Baconning Yangi Atlantis, Semuel Butlerning Eryuxon va Volterning Kandid asari bor. Garchi utopizm mukammal jamiyatlarning klassik tushunchalarini (Aflotun va Aristotel) Rim ritorik nozikligi bilan birlashtirgan bo?lsa-da (qarang. Tsitseron, Quintilian, epideiktik notiqlik), bu tushunchalar Uyg?onish davridan to Ma?rifat davrigacha davom etdi va zamonaviy ilmiy fantastikada saqlanib qoldi.

Diniy polemika

1520-yilda islohotchi Martin Luther ketma-ket uchta asarni nashr etdi: Nemis xalqining nasroniy zodagonlariga murojaat (avgust.), Cherkovning Bobil asirligi haqida (okt.), va Nasroniy odamning ozodligi haqida (noyabr). Ushbu kitoblarda Lyuter o?zining najot haqidagi ta?limotini faqat inoyat orqali bayon qiladi, ba?zi katolik amaliyotlarini rad etadi va katolik cherkovidagi haddan tashqari suiiste?mollik holatlarga hujum qialdi. 1521-yilda Henry VIII Lutherning tanqidlariga More yordami bilan yozilgan Assertio orqali rasmiy ravishda javob beradi. Rim papasi Leo X ingliz qirolini Lutherning bid’atlariga qarshi kurashi uchun ? Fidei Defensor“ (?Imon himoyachisi“) unvoni bilan taqdirlagan.

Ishlari

Eslatma: ?CW“ havolasi Sent-Tomas Morening to?liq asarlarining Yel nashrining tegishli jildiga (Nyu-Xeyven va London 1963-1997) tegishli.

More hayoti davomida chop etilgan nashriyotlari (nashr qilingan sanalari bilan)

• Quvnoq hazil (taxminan 1516) (CW 1)
• Utopiya (1516) (CW 4)
• Lotin she?rlari (1518, 1520) (CW 3, Pt.2)
• Brixiusga maktub (1520) (CW 3, Pt. 2, Ilova C)
• Responsio ad Lutherum (Lyuterga javob, 1523) (CW 5)
• Bidatlarga oid dialog (1529, 1530) (CW 6)
• Ruhlarning iltijosi (1529) (CW 7)
• Fritga qarshi maktub (1532) (CW 7) pdf (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan)
• Tindal javobining chalkashligi (1532, 1533) (CW 8) 1-4 kitoblar, 5-9 kitoblar (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan)
• Kechirim (1533) (CW 9)
• Salem va Bizansning debellatsiyasi (1533) (CW 10) pdf (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan)
• Zaharlangan kitobga javob (1533) (CW 11) pdf (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan)

More vafotidan keyin nashriyotlari (taxminiy kompozitsiya sanalari bilan)

• Qirol Richard III tarixi (taxminan 1513-1518) (CW 2 va 15)
• To?rt oxirgi narsa (taxminan 1522) (CW 1)
• Qiyinchiliklarga qarshi tasalli suhbati (1534) (CW 12)
• Ehtiros haqidagi risola (1534) (CW 13)
• Muborak tana haqida risola (1535) (CW 13)
• Ko?rsatmalar va ibodatlar (1535) (CW 13)
• De Tristitia Christi (1535) (CW 14) (Real Colegio Seminario del Corpus Christi, Valensiyada saqlanadi)

Tarjimalari

• Lucianning tarjimalari (ko?p sanalar 1506-1534) (CW 3, Pt.1)
• Piko della Mirandolaning hayoti, Janfrancesco Piko della Mirandola (taxminan 1510) (CW 1)

Manbalar

• Ackroyd, Peter. The Life of Thomas More, 1999. ISBN 9780385477093. 
• Brady, Charles A.. Stage of Fools: A Novel of Sir Thomas More. Dutton, 1953. 
• Berglar, Peter. Thomas More: A Lonely Voice against the Power of the State. New York: Scepter Publishers, 2009. ISBN 978-1-59417-073-7.  (Note: this is a 2009 translation (from the original German, by Hector de Cavilla) of Berglar’s 1978 work Die Stunde des Thomas Morus — Einer gegen die Macht. Freiburg 1978; Adamas-Verlag, K?ln 1998, ISBN 3-925746-78-1)

Adabiyotlar

• Basset, Bernard, SJ. Born for Friendship: The Spirit of Sir Thomas More. London: Burns & Oates, 1965. 
• Brady, Charles A.. Stage of Fools: A Novel of Sir Thomas More. Dutton, 1953. 
• Brémond, Henri (1904) — Le Bienheureux Thomas More 1478-1535 (1904) as Sir Thomas More (1913) translated by Henry Child;
  • 1920 edition published by R. & T. Washbourne Limited, OCLC 1224822, 749455885;
  • Paperback edition by Kessinger Publishing, LLC (26 May 2006) with ISBN 1-4286-1904-6, ISBN 978-1-4286-1904-3;
  • published in French in Paris by Gabalda, 1920, OCLC 369064822

(Izoh: Bremond Berglar (2009) da tez-tez tilga olinadi)

• Bridgett, Thomas Edward. Life and Writings of Sir Thomas More, Lord Chancellor of England and Martyr under Henry VIII, 1891. 
• Chambers, RW. Thomas More. Harcourt, Brace, 1935. 
• Guy, John. The Public Career of Sir Thomas More, 1980. ISBN 978-0-300-02546-0. 
• Guy, John. Thomas More, 2000. ISBN 978-0-340-73138-3. 
• Guy, John. A Daughter's Love: Thomas More and His Daughter Meg, 2009. 
• The Oxford Handbook of Early Modern English Literature and Religion Hiscock: . Oxford: University Press, 2017. ISBN 978-0-19-165342-1. 
• Marius, Richard. Thomas More: A Biography. Vintage Books, 1984. ISBN 9780394741468. 
• Marius, Richard. Thomas More: a biography. Harvard University Press, 1999. ISBN 978-0-674-88525-7. 
• More, Cresacre. The Life of Sir Thomas More by His Great-Grandson. W. Pickering, 1828 — 344-bet. 
• Moynahan, Brian. God's Bestseller: William Tyndale, Thomas More, and the Writing of the English Bible—A Story of Martyrdom and Betrayal. St. Martin's Publishing Group, 2014. ISBN 978-1-4668-6650-8. 
• The Cambridge History of Early Modern English Literature Mueller: . Cambridge University Press, 2002. ISBN 978-0-521-63156-3. 
• Phélippeau, Marie-Claire. Thomas More. Gallimard, 2016. 
• Reynolds, EE. The Trialet of St Thomas More, 1964. 
• Reynolds, EE. Thomas More and Erasmus. New York, Fordham University Press, 1965. 
• Ridley, Jasper. Statesman and Saint: Cardinal Wolsey, Sir Thomas More, and the Politics of Henry VIII, 1983. ISBN 0-670-48905-0. 
• Roper, William (2003), Wegemer, Gerard B; Smith, Stephen W (muh.), The Life of Sir Thomas More (1556) (PDF), Center for Thomas More Studies, 2025-08-14da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 2025-08-14
• Roper, William. The Life of St. Thomas More. Benediction Classics, 2007. ISBN 978-1-4092-2795-3. 
• Stapleton, Thomas, The Life and Illustrious Martyrdom of Sir Thomas More (1588) (PDF), 29-dekabr 2016-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 3-yanvar 2016-yil{{citation}}: CS1 maint: date format ().
• Wegemer, Gerard. Thomas More: A Portrait of Courage, 1985. ISBN 978-1-889334-12-7. 
• Wegemer, Gerard. Thomas More on Statesmanship. Catholic University of America Press, 1996. ISBN 978-0-8132-0836-7. 
• Wordsworth, Christopher. Ecclesiastical Biography, Or, Lives of Eminent Men Connected with the History of Religion in England. London: Rivingtons, 1810. 

Birlamchi manbalar

• More, Thomas (1947), Rogers, Elizabeth (muh.), The Correspondence of Sir Thomas More, Princeton University Press.
• ——— (1963–1997), Yale Edition of the Complete Works of St. Thomas More, Yale University Press.
• ——— (2001), da Silva, álvaro (muh.), The Last Letters of Thomas More.
• ——— (2003), Thornton, John F (muh.), Saint Thomas More: Selected Writings.
• ——— (2004), Wegemer, Gerald B; Smith, Stephen W (muh.), A Thomas More Source Book, Catholic University of America Press.
• ——— (2010), Logan, George M; Adams, Robert M (muh.), Utopia, Critical Editions (3rd-nashr), Norton.

• Portraits of Sir Thomas More at the National Portrait Gallery, London
• The Center for Thomas More Studies at the University of Dallas
• Thomas More Studies database (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan) Archived 20 June 2012 at the Wayback Machine: contains several of More?s English works, including dialogues, early poetry and letters, as well as journal articles and biographical material
• Wood, James, Sir Thomas More: A Man for One Season (essay). Presents a critical view of More?s anti-Protestantism
• More and The History of Richard III
• Kautsky, Karl, Thomas More and his Utopia, Marxists.
• Thomas More and Utopias (Wayback Machine saytida 2025-08-14 sanasida arxivlangan) — a learning resource from the British Library
• Wegemer, Gerard, Integrity and Conscience in the Life and Thought of Thomas More.
• The Essential Works of Thomas More — The Center for Thomas More Studies at the University of Dallas 
• Patron Saints Index entry — Saint Thomas More biography, prayers, quotes, Catholic devotions to him.
• Trial of Sir Thomas More, Professor Douglas O. Linder, University of Missouri-Kansas City (UMKC) School of Law
• John Fisher and Thomas More: Martyrs of England and Wales
• Saint Thomas More at Library of Congress Authorities, with 186 catalogue records

|- style="text-align:center;"

|style="width:30%;" rowspan="1"|Oldingisi

Sir Thomas Neville

| style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"| Speaker of the House of Commons
1523

| style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="2"| Keyingisi

Sir Thomas Audley

|- |- style="text-align:center;"

|style="width:30%;" rowspan="1"|Oldingisi

Thomas Wolsey

| style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"| Lord Chancellor
1529–1532 |}